Als ik mijn gedachten niet kan kiezen, bestaat er dan wel zoiets als vrije keus? Kiezen doe ik tenslotte aan de hand van een reeks gedachten, waarvan ik er niet één bewust kan kiezen. De laatste gedachte bepaalt mijn 'keuze' en dus welke mogelijkheid benut wordt. Ook die laatste gedachte is niet bewust gekozen.
In zoverre heb ik er iets aan dat ik 'mezelf' nooit hoef te verwijten een 'verkeerde keuze' gemaakt te hebben. Er is gewoon een mogelijkheid benut en dat is het dan ook. Blijkt het achteraf allemaal niet zo lekker uit te pakken, dan hoef ik niemand (en zeker ook 'mezelf' niet) welk verwijt dan ook te maken. Dat maakt het makkelijker om met de dan geldende situatie om te gaan. De energie die niet verloren gaat aan zelfverwijt en zinloze overwegingen (spijt) kan nu gestopt worden in het vinden van een eventuele oplossing. Ik ervaar het inzicht dat iets als vrije keuze niet bestaat als uiterst prettig, want mijn interne dialoog zit me minder dwars.
Is overigens een andere consequentie niet dat ook vrije wil een illusie is? Is dat wat ik doe eigenlijk niets meer dan het achter gedachten aanhobbelen die oppoppen als gevolg van niet zelf gekozen patronen. Patronen die liggen te wachten tot ze actief kunnen worden en die ik dan 'vrije wil' noem? Als ik gedachten zou kunnen kiezen, zou ik er voor kunnen kiezen een poosje geen gedachten te hebben. Dat lukt me maar niet. Soms enkele seconden, maar dan barst het weer los. Maal, maal, maal. Weer komt er geen einde aan.
Zou ik zonder die gedachten niet simpelweg zijn wie ik werkelijk ben? Gewoon stilte. Stilte in mijn hoofd. Ik zou op zulke momenten niet meer iets vinden van wat dan ook. Niets meer willen veranderen. Aanvaarden wat is... Tot het moment dat er weer een gedachte is die ergens iets van vindt. Iets afkeurt, iets anders wil dan wat zich aandient. De wereld wil veranderen. Ja ten goede natuurlijk, want deze gedachte is tenslotte de norm. En daar heeft de wereld maar aan te voldoen, of jij. En voldoet de wereld niet, of voldoe jij niet, dan ga ik eraan werken om ervoor te zorgen dat de wereld en jij aan mijn norm voldoen. Maar ja dat doet de wereld natuurlijk nooit en jij ook niet. Jij hebt zo je eigen normen en die 'wil' jij net zo min loslaten als dat ik die van mij los 'wil' laten. En dan hebben we een probleem of, als we verstandig zijn, dan zwijgen we. Maar ondertussen vind ik wat van jou en jij van mij.
Nee, stilte is volgens mij te verkiezen boven (mentaal) lawaai. In stilte zit aanvaarding, acceptatie en vrede. In lawaai zit afwijzing, weerstand en oorlog. De janboel van de interne dialoog reflecteert zich in die van de samenleving.
Acceptatie en aanvaarding is inderdaad een belangrijke stap. Niet tegen windmolens vechten, of lijden onder spijt of slachtofferschap. Ook oordeelvrij op situaties en mensen afstappen maakt de wereld een stuk leefbaarder. De grootste wijsheid is het onderkennen van de eigen onwetendheid (we kennen slechts onze eigen perceptie) en daarmee de terughoudendheid in oordeelsvorming. Oordeelsvorming is ten principale een manier om onze wereld overzichtelijk te houden en ons toekomstige denken uit te schakelen. Het bevredigt onze behoefte aan een overzichtelijke, veilige wereld.
BeantwoordenVerwijderenIk zie echter ook een overeenkomst met jouw ideeën, namelijk de behoefte om gedachtevorming uit te schakelen. Iets wat ik momenteel ook tegenkom in stromingen als mindfullness. Daarmee doe je die prachtige machine tekort die wij hebben meegekregen. Je verlamt daarmee moedwillig een essentieel onderdeel van je mens-zijn. Niets zo mooi als ons brein. Het grote probleem is inderdaad dat we onze hersenen veelal improductief gebruiken, doordat we oordelen, wedijveren en lijden onder de veranderlijkheid der dingen. Hiervoor zoeken we vervolgens verdoving en afleiding. Mijn betoog is dat we wegen moeten vinden om ons brein in te zetten om in vrijheid en openheid de wereld beter te maken. Ons vitale systeem lam leggen en onze navel aan diepgaand onderzoek onderwerpen, brengt ons niet verder.
Gr. Gaston.
Je hebt wel degelijk invloed. Je hebt namelijk de keuzevrijheid iets te ervaren zoals jij dat wilt. Vraag je je nooit af waarom je iemand afkeurt. Dat kan zijn omdat die persoon iets heeft dat jij niet hebt of dat die persoon een bepaald gedrag vertoont dat je afkeurt. Ga nu eens heel eerlijk bij jezelf na waarom je je ergert. Je zult zien dat je jezelf gereflecteerd ziet in die andere persoon. Je hier van bewust worden heeft invloed op toekomstige ontwikkeling. Je zult je hierna bijvoorbeeld niet meer aan die persoon ergeren en misschien zelfs empathie ontwikkelen. Enig idee wat voor invloed dat kan hebben? Dat is een keuzevrijheid die wij allemaal hebben.
BeantwoordenVerwijderenIk denk dat het niet zo makkelijk is om iets te ervaren zoals ik dat wil. Er kan wel een gedachte voorbijkomen die ontevreden is met de reactie die ik op een gebeurtenis geef. Als de pijn van die reactie als groot genoeg wordt ervaren, wordt misschien besloten er iets aan te gaan doen en te proberen de reactie te veranderen. Daarvoor moet ik dan een patroon veranderen/vervangen/overschrijven.. Dat is zeker mogelijk heb ik ondervonden. "Ik" heb dus invloed zou je kunnen zeggen. Maar ja, dat "ik" is dan wel een denkbeeldig iets. Gecreëerd door gedachten. Bovendien zou "ik" willen dat "ik" verlicht ben ("ik" kan natuurlijk nooit verlicht zijn). Dat is me nog niet gelukt. Die invloed heb "ik" nog niet kunnen uitoefenen. En hoewel er in mij nog een "ik" huist, heb ik voldoende gelezen van diegenen waar dat niet meer het geval is (en ik geloof dat in bepaalde gevallen, Eckhart Tolle is zo'n geval) dat het bereiken van verlichting een kwestie van genade is.
BeantwoordenVerwijderen